Жаңақорған аудандық көп бейінді орталық ауруханасы медицина қызметкерлеріне сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениетті қалыптастыру мақсатында жемқорлыққа қарсы заңнама нормаларына түсіндірме жүргізілді.   View the embedded image gallery online at: http://openjanakorgan.kz/#sigProId1f1681dd4f Хаттама №1 2025  

Гайморит - мұрынның екі жағында орналасқан гаймор қуысының қабынуы. Бұл ауру, әсіресе, күз-қыс айларында тұмаудың асқынуынан дамиды. Оның белгілері - бас ауырады, мұрынмен дем алу қиындап, одан қою сұйықтық ағады, қысқаша айтқанда, ауру асқынып кетіп, дене қызуы жоғарыласа, онда гаймор қуысын рентгенге түсіріп, «пункция» жасату керек. Егер сырқаттың жағдайы жақсы болып, жоғарыдағы ауру белгілері болмаса, онда гаймор қуысын инемен теспей, қарапайым жолмен (аппаратпен) жуып, дәрі жіберіп емдесе, ол жазылып кетеді. Бұл әдіс «кукушка» деп аталады. Сонымен қатар физиотерапевтикалық ем қабылдаса, ауру тез айығып кетеді. Тұмаудың асқынуы немесе тіске құрт түсудің салдары гайморитке әкеп соғады. Гайморит — жоғарғы жақ iшiндегi кеңсiрiктiң кiлегей қабықшасының қабынуы. Қызылша, тұмау, скарлатина аурулары мен азу және ақыл тiстер уақытында дұрыс емделмегеннен гайморит ауруы пайда болады. Иiс сезу қабiлетiн жойып, ұйқыны бұзатын, дене қызуын көтеріп, адамды әлсiрететiн гайморит қандай ауру? Гайморитті ең алғаш 1613-1685 жылдар аралығында ағылшын тәнтанушысы Н.Гаймор ашқан. Кейін бұл сырқат Гаймордың есімімен аталса керек. Гайморит қалай пайда болады? Тіс тамырларының қабынуы көп жағдайда гайморитке әкеп соғады. Сол себепті тіске үлкен мән бере білген жөн. Сонымен қатар, бактериялар мен вирустар да гаймориттің дамуына жол ашады. Олар алдымен мұрын арқылы ішке еніп, қанға араласады, содан соң мұрын сырты ісініп, қызарады. Одан кейін ағза әлсiреп, иммундық жүйе вирустармен күресе алмайды. Иммунитеттiң төмендеуiнен көптеген созылмалы аурулар пайда болады. Гаймориттi дер кезiнде емдемесе, кеңсiрiкке түскен iрiң миға шауып, менингит ауруына ұласуы мүмкiн... Гаймориттің белгiлерi: Алдымен науқастың мұрны бiтiп, демалуы қиындайды. Мұрын тұсы жағымсыз күйде болып ауырады. Даусы қырылдап, тамағы, тісі ауырады. Көп жағдайда мұрын қуысынан шырышты, түссiз немесе iрiң (жасыл, сары түстi) сұйық зат бүлiнедi. Сырқаттың халi нашарлап, шаршайды. Тамаққа тәбетi болмай, ұйқысы бұзылады. Дене қызуы 38 градусқа көтеріледі немесе кейде одан да жоғары болады. Бұл белгілер гаймориттің жедел түріне тән. Ал гаймориттің созылмалы түрiнде дене қызуы онша көтерiлмейдi. Мұндағы белгілер — науқастың көзi жасаурап, иiс сезу қабiлетi төмендейдi. Ауру адам қалтырап тоңып, дене қызуы көтерiлiп, бетi iсiнедi, көзі, басы ауырып, әлсірейді. Гаймориттен емделу жолдары: Ауру белгiсi бiлiнiсiмен-ақ, жедел түрде дәрiгерге көрiну қажет. Себебі гайморит — қауіпті дерт. Гаймориттiң жедел түрiн қарапайым әдiстермен емдеуге болады. Мұрын қуысын антибиотиктi ерiтiндiлермен жуу қажет. Сондай-ақ, хитозан, биокальций, синуфорте дәрiлерімен емдейдi. Ал созылмалы гайморитке хирургиялық әдiс қолданылуы керек. Кеңсiрiктi тесiп, ондағы жиналған iрiңдi шығарып, тазалайды. Сонымен қатар, гаймориттi белгiлi нүктелердi тауып массаж жасау арқылы емдеуге болады. Массаж қан айналымын жақсартады, оттегi жетiспеушiлiгiн арттырады, демалу жолдары — тамақ, көмей, дауыс шымылдығын ашады. Мұрын тұсын сұқ саусағыңызбен баса отырып, сағат тiлiнiң бағытында, 20-30 секундтай уқалаңыз. Уқалағаннан кейiн мұрынды мiндеттi түрде тұзды сумен немесе теңiз тұымен ша-йып отыру қажет. Массаж таза мұрынға жасалады, сол себепті мұрында еш-қандай iрiң болмауы керек. Массажды таңертең, түсте, кешке жасап тұрсаңыз, гайморит жоғалады. Немесе 10 рет демалып, демiңiздi шығарыңыз (4-6 секунд). Содан соң үлкен, сұқ саусағыңызбен мұрныңыздың оң және сол жағын жауып демалып, ба-бо-бу деген сөздердi созып, қайта-қайта айту керек. Демдi iшке тартып, сыртқа мұрын арқылы жiберiп, 5-10 секундқа демiңiздi ұстап тұрған жөн. Бұл мұрынмен демалуға көмектеседi. Мұрынды лимон шырынымен жуу да гаймориттен жазылуға көмектеседі. Ол үшiн сiзге 1 лимон және қайнаған су қажет. Лимонның шырынын шығарып, 1:10 стаканға құйып, оның үстiне қайнаған су құяды. Дайын шырынды кең әрі үлкен ыдысқа құйып, басыңызды иiп, мұрныңызбен сол тұнбаға демаласыз. Демалғанда тұнба мұрынның iшiне кетіп, аузыңыздан шығады. Бұл мұрынды тазалау үшiн керек. Гайморитпен ауырмау үшiн кариеспен зақымдан-ған тiстердi уақытында емдеп, тұмау сияқты жұқпалы аурулардан алдын-ала сақтану керек. Гайморит ауруының негізгі қоздырғыштары — инфекция: вирустар мен бактериялар. Індет (инфекция) мұрын қуысы және қан ар-қылы гаймор қуысына түсіп, ол қуысты зақымдайды. Көп жағдайда жоғарғы жақ тіс тамырларын қоршап жатқан етті аумақ жұмысының қалыпты жағдайдан ауытқуынан вирустар мен бактериялар гаймор қуысына еніп кетеді. Гайморит ауруының белгілері: бас ауруы; мұрынмен тыныс алудың қиындауы; мұрыннан қою сұйықтықтың ағуы; тұмаудың ұзаққа созылуы. Иіс сезу қабілетін жойып, адамды әлсірететін, дене қызуын көтеріп, ұйқыны бұзатын бұл ауруды халықтық медицинамен емдеудің бірнеше жолы бар: 1. Картоп. Қабығымен қайнатылған картоптың суын төгіп тастаңыз. Басыңызды бүркеп, картоптың буына дем алыңыз. 2. Мұрынды лимон шырынымен жуу. Ол үшін сізге 1 лимон, қайнаған су қажет. Лимонның шырынын шығарып алып, 1:10 стаканға құйып, үстіне қайнаған су құйыңыз.Енді оны кеңірек ыдысқа құйып, басыңызды иіп, мұрныңызбен сол тұнбаға дем алыңыз. Дем алғанда тұнба мұрынның ішіне кетеді, бірақ ол аузыңыздан шығады. Бұл мұрынды тазалау үшін керек. 3. Гайморит дендеген орындарды бүтіндей асылған жұмыртқамен жылытады. Ыстық жұмыртқаларды майлыққа орау қажет, майлыққа оралған жұмыртқаларды мұрынның екі жағынан да жұмыртқалар әбден суығанша ұстау қажет. Бұл процесс жатар алдында орындалса әсері мол болмақ. 4. Қайнатылған жылы суға йод тұнбасының бірнеше тамшысын немесе марганцовканың бірнеше түйірін қосып, осы қоспамен мұрын танауларын шаю қажет. Гайморитпен науқастардың көпшілігіне тұзды сумен жуу да пайдалы: бұл жағдайда тұз салынған жылы суды мұрынмен ішке тартып, ауызбен түкіріп тастайды. 5. Табиғи балды зәйтүн майымен тең мөлшерде араластырасыз. Шалқаңыздан жатып, әрбір танауға 3-4 тамшыдан тамызу керек. Осыдан кейін 2 сағатқа дейін далаға шықпаған дұрыс. Халықтық әдістермен емдеуден басқа, гайморитпен ауыратын адам маман-дәрігердің де көмегінен бас тартпағаны жөн. Осы ауыратындар мынаны ескергені дұрыс: салқын тигізбеу, тұмау ауруының кез келген белгісі байқала салысымен емдеу және берілген барлық дәрігерлік кеңеске құлақ асуы қажет. Бұл ауруға немқұрайлы қарамаңыз. Өйткені, гайморитті дер кезінде емдемесе, кеңсірікке түскен ірің миға шауып, менингит ауруына ұласуы мүмкін. © www.ZHARAR.com

Су тіршілік көзі. Осы мөлдір сұйықтықта тіршіліктің көзі жатыр.Бірақ күнделікті тұрмыстың ажырамас бөлігіне айналған су туралы біріміз білсек, біріміз біле бермейміз. Судың адамның шөлін қандыру немесе тұрмыстық қажеттілігінен басқа да сұраныстарына ие. Тіпті оның емдік қасиеттері жайлы да жиі айтылады.  Жапон ғалымы Масару Эмото бірнеше жылдар бойы судың қасиетін зерттеген екен. Ол тазартылған суды бір ыдысқа құйып, сол судың жанына адамдар келіп «махаббат», «періште», «рақмет», «бейбітшілік» деген сияқты сөздер айтқан. Ғалым осы суды қатырып, суретке түсірген кезде кристалдары керемет әдемі, үйлесімді болып шыққанын байқаған. Ал дәл осы суға «ыза», «соғыс», «қан», «өлім» сияқы жағымсыз сөздер айтқан кезде кристалдары мүлде басқа,  бей-берекет, көмескі, қара лай болып шыққанын көріпті. Жапон ғалымы су біздің барлық эмоциямызды, сезімімізді, сөзіміз бен дұғамызды, музыканы қабылдайтынын осылай дәлелдеген. Дәрігерлердің айтуынша, сумен емделудің қарапайым әдіс-тәсілдері көп. Мәселен, суды алдымен қатырып, кейін ерітіп ішуге болады. Тек үстіңгі қабатын төгіп тастау керек. Өйткені ауыр металдар судың бетіне көтеріледі. Осы суды адам күнде таңертең аш қарынға ішіп отырса, емдік қасиеті зор. Адам ағзасы бірден жұмысқа кіріседі. Ағзаға таза су енеді де, ол біздің сұйықтық қанымызға әсер етеді және тазалық ақпаратын жеткізеді. Сөйтіп біздің бойымыздағы сұйықтықтардың құрылымдануына ықпал жасайды. Адам денесінің 70 пайызы судан тұрады. Ендеше, ағзадағы судың құрамын өзгерте отырып, сауығуға әбден болады.Судың біз біле бермейтін жиырмадан астам өзге де қасиеттері бар:1. Иммунитет жүйесінің негізін салатын жілік майының түрлі ауруларға қарсылығын күшейтеді. 2. Су – азық, дәрумен және минералдардың негізгі еріткіші.3. Су азық құрамындағы керекті элементтердің ағзаға сіңуін арттырады.4. Эритроциттың жұмыс өнімділігін артырады.5. Жасушаларды оттегімен қамтамасыз етіп, қалдық газдарды өкпеге тасымалдайды. 6. Улы қалдықтарды жинап, бауыр мен бүйрекке жеткізеді.7. Буын қуыстарын негізгі майлаушы зат болып табылады.8. Омыртқа дискілеріндегі шокты су көпшіктеріне айналдырады.9. Ішектердің жұмысын реттейді, майлануын қамтамасыз етеді.10. Дене температурасын реттейді.11. Су – мидың функциялары үшін күш және электрлік энергия көзі. 12. Жүрек ауруы мен сал болу (параллич) ауруынан сақтайды. 13. Мидан бөлінетін гормонардың жасалуы үшін қажет.14. Су адам зейінін ашады.15. Жұмыс өнімділігін арттырады.16. Ешқандай жанама әсері жоқ.17. Стресс пен депрессияны басады.18. Ұйқыны жөнге келтіреді, шаршағанды кеті-реді, теріні жұмсартады.19. Көздерге жанар береді, ағзада қан жасалуын реттейді.20. Инфекция мен рак ауруына қарсы иммунитетті күшейтеді.21. Қанды сұйылтып, қан айналымы кезінде қоюлануының алдын алады.22. Етеккірден бұрын келетін сырқат пен дене қызуын басады.23. Қанды сұйылтып, қатты заттардың шөгуіне кедергі жасайды.24. Салмақ қосуды жеңілдетеді. 25. Жүктілікте жүрек айнуын азайтады.26. Кәрілікте есінен алжасудың алдын алуға көмектеседі.Ал, әлемдегі ең таза су – зәмзәм суы. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының 2004 жылғы мәліметі бойынша, бұл су әлемдегі ішуге пайдалы ең таза су. АҚШ- та жасалған тест нәтижесінде жер бетінде құрамында микроорганизмдер мен бактериялар кездеспейтін бірден-бір таза су – осы зәмзәм екендігі ғылыми негізде дәлелденіп отыр. АҚШ-та әртүрлі сусындар мен жемістерді елге әкелуге тиым салынғанымен, зәмзәм суына тиым салынбайды. Зәмзәм суының басқа суларға қарағанда құрамында күкірті аз, құнарлы, минералы көп. Тойыну үшін ішкен адамның қарны тояды, шөлдеген адам ішсе, шөлі қанады. Қала суынан айырмашылығы – құрамында кальций мен магний тұздары мөлшерінің көптігі. Шаршаған адам зәмзәм суын бетіне жақса, ол қатты рахаттанады. Тағы бір ерекшелігі, зәмзәм суының құрамын да түрлі жұқпалы ауруларға қарсы тұратын фтор бар. Өмірде судың дәмін бұзатын биологиялық құбылыстар зәмзәм суына ешқандай әсер етпейді. Бұл да ғылыми тұрғыда дәлелденген. Еліміздің де әр өңірінде тереңнен атқылап, жер бетіне шығып жатқан емдік қасиеті мол минералды су бұлақтары кездеседі. Олар температурасы және құрамындағы газдар мен тұздарының түрі жағынан (хлор, калий, натрий, темір және т.б.) әр түрлі болып келеді. Адам ағзасына шипалық әсері бар Алмаарасан, Қапаларасан, Сарыағаш, Жаркентарасан курорт-санаторийлері, емханалар салынған. Бұрыннан белгілі минералды қайнарлар, әсіресе, шөлді аудандарда көп кездеседі, жергілікті халық бұларды ем үшін пайдалануда.

Су тіршілік көзі. Осы мөлдір сұйықтықта тіршіліктің көзі жатыр.Бірақ күнделікті тұрмыстың ажырамас бөлігіне айналған су туралы біріміз білсек, біріміз біле бермейміз. Судың адамның шөлін қандыру немесе тұрмыстық қажеттілігінен басқа да сұраныстарына ие. Тіпті оның емдік қасиеттері жайлы да жиі айтылады.  Жапон ғалымы Масару Эмото бірнеше жылдар бойы судың қасиетін зерттеген екен. Ол тазартылған суды бір ыдысқа құйып, сол судың жанына адамдар келіп «махаббат», «періште», «рақмет», «бейбітшілік» деген сияқты сөздер айтқан. Ғалым осы суды қатырып, суретке түсірген кезде кристалдары керемет әдемі, үйлесімді болып шыққанын байқаған. Ал дәл осы суға «ыза», «соғыс», «қан», «өлім» сияқы жағымсыз сөздер айтқан кезде кристалдары мүлде басқа,  бей-берекет, көмескі, қара лай болып шыққанын көріпті. Жапон ғалымы су біздің барлық эмоциямызды, сезімімізді, сөзіміз бен дұғамызды, музыканы қабылдайтынын осылай дәлелдеген. Дәрігерлердің айтуынша, сумен емделудің қарапайым әдіс-тәсілдері көп. Мәселен, суды алдымен қатырып, кейін ерітіп ішуге болады. Тек үстіңгі қабатын төгіп тастау керек. Өйткені ауыр металдар судың бетіне көтеріледі. Осы суды адам күнде таңертең аш қарынға ішіп отырса, емдік қасиеті зор. Адам ағзасы бірден жұмысқа кіріседі. Ағзаға таза су енеді де, ол біздің сұйықтық қанымызға әсер етеді және тазалық ақпаратын жеткізеді. Сөйтіп біздің бойымыздағы сұйықтықтардың құрылымдануына ықпал жасайды. Адам денесінің 70 пайызы судан тұрады. Ендеше, ағзадағы судың құрамын өзгерте отырып, сауығуға әбден болады.Судың біз біле бермейтін жиырмадан астам өзге де қасиеттері бар:1. Иммунитет жүйесінің негізін салатын жілік майының түрлі ауруларға қарсылығын күшейтеді. 2. Су – азық, дәрумен және минералдардың негізгі еріткіші.3. Су азық құрамындағы керекті элементтердің ағзаға сіңуін арттырады.4. Эритроциттың жұмыс өнімділігін артырады.5. Жасушаларды оттегімен қамтамасыз етіп, қалдық газдарды өкпеге тасымалдайды. 6. Улы қалдықтарды жинап, бауыр мен бүйрекке жеткізеді.7. Буын қуыстарын негізгі майлаушы зат болып табылады.8. Омыртқа дискілеріндегі шокты су көпшіктеріне айналдырады.9. Ішектердің жұмысын реттейді, майлануын қамтамасыз етеді.10. Дене температурасын реттейді.11. Су – мидың функциялары үшін күш және электрлік энергия көзі. 12. Жүрек ауруы мен сал болу (параллич) ауруынан сақтайды. 13. Мидан бөлінетін гормонардың жасалуы үшін қажет.14. Су адам зейінін ашады.15. Жұмыс өнімділігін арттырады.16. Ешқандай жанама әсері жоқ.17. Стресс пен депрессияны басады.18. Ұйқыны жөнге келтіреді, шаршағанды кеті-реді, теріні жұмсартады.19. Көздерге жанар береді, ағзада қан жасалуын реттейді.20. Инфекция мен рак ауруына қарсы иммунитетті күшейтеді.21. Қанды сұйылтып, қан айналымы кезінде қоюлануының алдын алады.22. Етеккірден бұрын келетін сырқат пен дене қызуын басады.23. Қанды сұйылтып, қатты заттардың шөгуіне кедергі жасайды.24. Салмақ қосуды жеңілдетеді. 25. Жүктілікте жүрек айнуын азайтады.26. Кәрілікте есінен алжасудың алдын алуға көмектеседі.Ал, әлемдегі ең таза су – зәмзәм суы. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының 2004 жылғы мәліметі бойынша, бұл су әлемдегі ішуге пайдалы ең таза су. АҚШ- та жасалған тест нәтижесінде жер бетінде құрамында микроорганизмдер мен бактериялар кездеспейтін бірден-бір таза су – осы зәмзәм екендігі ғылыми негізде дәлелденіп отыр. АҚШ-та әртүрлі сусындар мен жемістерді елге әкелуге тиым салынғанымен, зәмзәм суына тиым салынбайды. Зәмзәм суының басқа суларға қарағанда құрамында күкірті аз, құнарлы, минералы көп. Тойыну үшін ішкен адамның қарны тояды, шөлдеген адам ішсе, шөлі қанады. Қала суынан айырмашылығы – құрамында кальций мен магний тұздары мөлшерінің көптігі. Шаршаған адам зәмзәм суын бетіне жақса, ол қатты рахаттанады. Тағы бір ерекшелігі, зәмзәм суының құрамын да түрлі жұқпалы ауруларға қарсы тұратын фтор бар. Өмірде судың дәмін бұзатын биологиялық құбылыстар зәмзәм суына ешқандай әсер етпейді. Бұл да ғылыми тұрғыда дәлелденген. Еліміздің де әр өңірінде тереңнен атқылап, жер бетіне шығып жатқан емдік қасиеті мол минералды су бұлақтары кездеседі. Олар температурасы және құрамындағы газдар мен тұздарының түрі жағынан (хлор, калий, натрий, темір және т.б.) әр түрлі болып келеді. Адам ағзасына шипалық әсері бар Алмаарасан, Қапаларасан, Сарыағаш, Жаркентарасан курорт-санаторийлері, емханалар салынған. Бұрыннан белгілі минералды қайнарлар, әсіресе, шөлді аудандарда көп кездеседі, жергілікті халық бұларды ем үшін пайдалануда.

  Емдік қасиеті ерте кезден-ақ белгілі болып, түрлі ауруларға қарсы әркім өзінше пайдаланып келген бал суық тигенде, жүрек, өкпе, бауыр, асқазан, бүйрек, ішек, жүйке ауруларына, аптап ыстықта қан қысымының көтерілуі сияқты дерттерге аса шипалы. Балды созылып, асқынып кеткен жарақатқа, терідегі сызат-жараларға жағуға болады. Соған орай, балды кейбір ауруларға қалай пайдалануға болатынын білген артық емес. Суық тиіп, тұмауратқан кезде балды ыстық сүтке немесе лимон шырынына қосып аурудан айыққанша ішкен дұрыс. Бір стакан ыстық сүтке қосып, бір шәй қасық бал ішу керек. Бір лимон шырынына 100 грамм бал қосып, араластырып, сұйылған кезде пайдаланған жөн. Егер де жаз мезгілінде ауырып қалсаңыз, қайнаған жылы суға бір шәй қасық бал қосып, ішіңіз. Жөтелді басу үшін ыстық шәй-сумен қатар, күніне 3-4 шәй қасық балды жеу керек. Тамақ қызарып, тыныс жолдары бітелген кезде қайнаған суға 1 ас қасық бал қосып, ауыз бен мұрынды булаңыз. Жүрек ауруына шалдыққан жандар балды жеміс-жидектердің шырынына қосып ішсе, оның жағдайы жақсарып, жүрек соғысы түзеледі. Өт пен бауыр жолдары ауыратын жандар балды ірімшікке, сәбізге, лимон шырынына, қызылшаға қосып пайдаланса, ауруынан айығады. Сондай-ақ, бал өт жолы мен бүйректе тас пен құмның жиналуынан сақтайды. Өкпе ауруына шалдыққан жандардың күнделікті 100-150 грамм бал пайдаланғаны жөн.     Асқазан, ішек ауруына шалдыққан не қышқылы қалыпты нормада болмаған жандар балды тұрақты пайдаланса, ас қорыту қызметі жақсарады. Асқазанында жарасы бар жандар тамақтың алдында 1,5-2 сағат бұрын және тамақтан кейін 3 сағат үзбей 1 шәй қасық бал жеп отырса, ауруы бәсеңдеп, жүрек айнуы және асқазанның қыжылдауы басылады. Қышқылы аз адамдар бір ас қасық балды тамақты ішер алдында ғана жесе, ол ас қорытатын шырынның көбірек бөлінуіне ықпал етеді. Ал кері жағдайда, яғни қышқылы көбірек болса, тамақ алдында балды тұрақты түрде пайдаланып отырса, асқазан қышқылын азайтады. Балық майымен араластырылған бал асқынған жарақатты тез жазады. Күйік шалған жерге күніне екі мәрте бал жағатын болса, тері тартылып, жазылады. Балды косметикалық мақсатта да пайдалануға болады. Сәбізді үккіштен өткізіп, оны балмен араластырып, бет-мойынға жағуға болады. 15-20 минуттан кейін жылы сумен шайып жіберсеңіз, теріңіздің нәрленіп, жұмсарғанын аңғарасыз.   Жылдың кез келген мезгілінде күнделікті таңертең аш қарынға бір шәй қасық бал қосылған бір стакан қайнаған не минералды суды ішсе, адам ағзасы тазарып, қан айналым жүйесі жақсарады. Бал қан құрамындағы гемоглобинді көбейтіп, ағзадағы қанның азаюына жол бермейді. Егер де балдың тәтті дәмін аса ұната бермесеңіз, оны дәрумендерге бай жеміс-жидектермен, жаңғақ-дәндермен араластырып, пайдалануыңызға болатынын естен шығармаңыз. Дайындаған: Ғазиза Ұзақ